Περιεχόμενα:

1) Ευαγγελία (Γκέλυ) Μητρογιάννη: Η διδασκαλία της διάρκειας του ήχου... μέσα από ένα παραμύθι

2) Ζωή Διονυσίου, Ηλέκτρα Βλαχονικολού, Κατερίνα-Σπυριδούλα Κορακιανίτη, Μαίρη Ξεκαρδάκη, Βαρβάρα Παρασκευοπούλου & Ελένη Χριστοδούλου: Περιγραφή και αποτίμηση ενός μουσικοπαιδαγωγικού προγράμματος του Μουσείου Σολωμού στην Κέρκυρα

3) Ελισσάβετ Περακάκη & Σοφία Σαΐτη: Όταν «τραγουδά» η ποίηση και «απαγγέλλει» η μουσική

Πρακτικά Ημερίδας:
"Με αφορμή την παράδοση: μουσικές δραστηριότητες στην τάξη" (σ.σ. 51-99)

4) Ζωή Διονυσίου: «Ήρθ’ ο Λάζαρος ήρθαν τα Βάγια»: ανοιξιάτικοι αγερμοί στην τάξη

5) Ελένη Τσούτσια Λουλάκη: Από Αύγουστο χειμώνας κι από Μάρτη καλοκαίρι

6) Θεοχάρης Ράπτης: Διδασκαλία παραδοσιακών μουσικών οργάνων: θεωρητική προσέγγιση και πρακτικές εφαρμογές

6) Μαρία Κουρκουρίκα: Παίζω μουσική- Μαθαίνω μουσική. Διαθεματικές δραστηριότητες μουσικής με στοιχεία της ελληνικής παράδοσης.

7) Γιάννης Σταύρου: Σύγχρονες παρουσιάσεις παλαιότερων τραγουδιών

Περιλήψεις:

1) Ευαγγελία (Γκέλυ) Μητρογιάννη
Η διδασκαλία της διάρκειας του ήχου... μέσα από ένα παραμύθι

"Η διδασκαλία της διάρκειας του ήχου στο Δημοτικό Σχολείο και η κατανόησή του θέματος αυτού από τους μαθητές είναι ένα ζήτημα που απασχολεί πολλούς εκπαιδευτικούς μουσικής. Στο άρθρο αυτό παρουσιάζεται μέσα από ένα προσωπικό παραμύθι ένα διαθεματικό σχέδιο μαθήματος μουσικής που στόχο έχει οι μαθητές που θα τύχουν των προτεινόμενων δραστηριοτήτων του, αφενός να κατανοήσουν το χαρακτηριστικό της διάρκειας του ήχου και αφετέρου μετά το τέλος του μαθήματος να είναι ικανοί να κατηγοριοποιούν ήχους του γύρω τους κόσμου σε σύντομους, ή διαρκείς. Απευθύνεται κυρίως στο μαθησιακό επίπεδο των μαθητών της Α' (και Β' τάξης) του Δημοτικού Σχολείου. Να σημειωθεί ότι δεν αποκλείεται η χρησιμοποίησή του (με τις κατάλληλες αναπροσαρμογές από το διδάσκοντα) και σε παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας, εφόσον δεν έχει υπάρξει προηγούμενη σχετική εμπειρία γύρω από το θέμα αυτό, ή κατανόηση του χαρακτηριστικού της διάρκειας των ήχων." (σ.σ. 7-22).

2) Ζωή Διονυσίου, Ηλέκτρα Βλαχονικολού, Κατερίνα-Σπυριδούλα Κορακιανίτη, Μαίρη Ξεκαρδάκη, Βαρβάρα Παρασκευοπούλου & Ελένη Χριστοδούλου
Περιγραφή και αποτίμηση ενός μουσικοπαιδαγωγικού προγράμματος του Μουσείου Σολωμού στην Κέρκυρα

Το παρόν άρθρο στηρίζεται στην εμπειρία που αποκομίσαμε από το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Σε γνωρίζω από την όψη: μουσικό ταξίδι στη ζωή και το έργο του Διονυσίου Σολωμού», που πραγματοποιήθηκε στο Μουσείο Σολωμού στην Κέρκυρα με τη συνεργασία του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου. Εδώ εστιάζουμε κυρίως στις δραστηριότητες που έλαβαν χώρα στο μουσείο. Το άρθρο ξεκινά με μία συνοπτική παρουσίαση της ζωής και του έργου του Διονυσίου Σολωμού και μία σύντομη γνωριμία με το χώρο του Μουσείου. Επιγραμματικά αναφερόμαστε στους σκοπούς και τους στόχους του προγράμματος. Κύρια έμφαση δίνεται στις εκπαιδευτικές δραστηριότητες που διεξάχθηκαν. Ακολουθεί μια συνοπτική αποτίμηση του προγράμματος που βασίζεται σε σχόλια μαθητών και δασκάλων που το παρακολούθησαν. Κλείνουμε με σκέψεις και σχόλια για τη μελλοντική εφαρμογή του παρόντος και αντίστοιχων προγραμμάτων (σ.σ. 23-41).

3) Ελισσάβετ Περακάκη & Σοφία Σαΐτη
Όταν «τραγουδά» η ποίηση και «απαγγέλλει» η μουσική

Η Ποίηση και η Μουσική μπορούν να συνδυαστούν δημιουργικά στη διδασκαλία μέσω της μελοποιημένης ποίησης. Και οι δύο αυτές μορφές τέχνης στηρίζονται στον ήχο για να εκφραστούν, κάνουν χρήση του ρυθμού, αναπαριστούν το χρόνο, διεγείρουν τα βιώματα των μαθητών και προωθούν τη συναισθηματική τους έκφραση και τη φαντασία. Η μελωδία του ποιήματος-τραγουδιού πηγάζει απ' ευθείας από το κείμενο αφού ο συνθέτης ακολουθεί αυτό που ένιωσε ότι ήταν το μουσικό περιεχόμενο του ποιήματος. Το Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών στοχεύει στις αρχές της διαθεματικότητας και της ενιαίας αντιμετώπισης της ύλης, τις οποίες εξασφαλίζει πλήρως η μελοποιημένη ποίηση, αφού οι μαθητές αναλύουν, συγκρίνουν και συνθέτουν στοιχεία από δύο γνωστικά αντικείμενα. Κι αυτό θα φανεί στις δραστηριότητες των δύο διδασκαλιών που πραγματοποιήθηκαν στο Δημοτικό (ΣΤ' τάξη) και το Γυμνάσιο (Β' τάξη). Πρόκειται για δραστηριότητες που γίνεται παράλληλη επεξεργασία της νοηματικής και μουσικής απόδοσης των ποιημάτων, που είναι εύκολα εφαρμόσιμες σε κάθε διδασκαλία μελοποιημένου (ή μη) ποιήματος και που μπορούν να διαφοροποιηθούν και να εμπλουτιστούν ανάλογα με το δυναμικό των μαθητών (σ.σ. 42-49).

Πρακτικά Ημερίδας:
"Με αφορμή την παράδοση: μουσικές δραστηριότητες στην τάξη" (σ.σ. 51-99)

4) Ζωή Διονυσίου
«Ήρθ’ ο Λάζαρος ήρθαν τα Βάγια»: ανοιξιάτικοι αγερμοί στην τάξη

Η λαϊκή μουσική παράδοση συνήθως δεν αποτελεί προτεραιότητα στην ύλη του μαθήματος της μουσικής, ούτε στο πρόγραμμα των σχολικών εορτών. Οι εκπαιδευτικοί μουσικής γενικής παιδείας συχνά έχουν μικρή ή ελλιπή κατάρτιση στο είδος, εκτός φυσικά από εξαιρέσεις. Έτσι, η λαϊκή ή παραδοσιακή μουσική μένει εκτός του σχολικού ρεπερτορίου, ενώ συστηματική διδασκαλία της γίνεται μόνο στα Μουσικά Σχολεία (Γυμνάσια και Λύκεια) με κύριο προσανατολισμό την εκμάθηση κάποιου οργάνου. Θεωρούμε ότι ο εκπαιδευτικός μουσικής γενικής παιδείας θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει πολύ υλικό από τον αστείρευτο πλούτο της λαϊκής μούσας και να οργανώσει με τους μαθητές του δραστηριότητες πρωτότυπες, δημιουργικές και μοναδικές. Με αφορμή τα κάλαντα του Λαζάρου, η παρούσα εισήγηση ερευνά και σχολιάζει πώς κάποια τραγούδια και έθιμα της λαϊκής παράδοσης που σχετίζονται με την ανάσταση του Λαζάρου και δε γνωρίζουν ευρεία διάδοση στη σημερινή κατεξοχήν αστική κοινωνία, μπορούν να μεταφερθούν στη σχολική τάξη (σ.σ. 54-63). 

5) Ελένη Τσούτσια Λουλάκη
Από Αύγουστο χειμώνας κι από Μάρτη καλοκαίρι

Το εργαστήριο είχε ως θέμα του το υλικό του λαϊκού πολιτισμού, που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε στη διάρκεια μιας σχολικής χρονιάς. Με άλλα λόγια, ήταν μια σύντομη περιήγηση στα τραγούδια, τα έθιμα και τις παραδόσεις μας, στις γιορτές και «σχόλες», αλλά και στην καθημερινότητα (σ.σ. 64-73).

6) Θεοχάρης Ράπτης
Διδασκαλία παραδοσιακών μουσικών οργάνων: θεωρητική προσέγγιση και πρακτικές εφαρμογές

Αρχικά έγινε αναφορά σε κάποια από τα παράδοξα στο χώρο της μουσικής αγωγής που σχετίζονται άμεσα με τη διδασκαλία παραδοσιακών μουσικών οργάνων και στη συνέχεια ακολούθησαν συγκεκριμένες προτάσεις που θα μπορούσαν να βοηθήσουν το δάσκαλο παραδοσιακού μουσικού οργάνου σε πολλές φάσεις κατά τη διδασκαλία ενός μαθητή. Οι προτάσεις αυτές αφορούσαν τον τρόπο που ο μαθητής θα προσεγγίσει το νέο όργανο και το μουσικό πολιτισμό που αυτό αντιπροσωπεύει, τον τρόπο που ο δάσκαλος θα κεντρίσει το ενδιαφέρον του μαθητή για τη νέα γνώση, τον τρόπο που ο μαθητής θα αποφεύγει τον εφησυχασμό στο ήδη γνωστό και θα επιδιώκει την εξέλιξη, το ρόλο που θα πρέπει να παίξει κατά τη διαδικασία μάθησης η σημειογραφία. Οι προτάσεις αυτές θα μπορούσαν εν μέρει και παρά τις πολλές δυσκολίες να αποτελέσουν και μια γέφυρα, ώστε τα παιδιά στο γενικό δημόσιο σχολείο να έχουν την ευκαιρία μιας πρώτης ουσιαστικής επαφής με τα όργανα της λεγόμενης παραδοσιακής μουσικής (σ.σ. 74-80). 

6) Μαρία Κουρκουρίκα
Παίζω μουσική- Μαθαίνω μουσική. Διαθεματικές δραστηριότητες μουσικής με στοιχεία της ελληνικής παράδοσης.

Η εργασία αυτή προσδοκά να ευαισθητοποιήσει και να δώσει ιδέες και υλικό στους εκπαιδευτικούς της προσχολικής εκπαίδευσης, ώστε να δημιουργούν διαθεματικές δραστηριότητες μουσικής. Ο δάσκαλος διδάσκει στα παιδιά έννοιες της μουσικής και άλλων γνωστικών αντικειμένων με έναν τρόπο παιγνιώδη και ευχάριστο αλλά με σαφείς μαθησιακούς στόχους. Το υλικό για αυτές τις δραστηριότητες αντλείται από την ελληνική παράδοση. Το σχολείο αναλαμβάνει το ρόλο του φορέα μετάδοσης της παράδοσης στη νεώτερη γενιά. Δραστηριότητες με τραγούδι, μουσικές ακροάσεις, παίξιμο απλών οργάνων κ.ά. γίνονται αφορμές για δραστηριότητες οι οποίες είναι στενά συνδεδεμένες με άλλους τομείς μάθησης. Το περιεχόμενό τους αντλείται από τη παράδοση και είναι παραμύθια, παραδοσιακά παιχνίδια, λαχνίσματα, γλωσσοδέτες αινίγματα παροιμίες παραδοσιακά τραγούδια και ήχοι μουσικών οργάνων κ. α. Τα παιδιά παίζοντας μουσική με αυτό τον τρόπο οδηγούνται από τον δάσκαλο στο να μάθουν μουσική (σ.σ. 81-90).

7) Γιάννης Σταύρου
Σύγχρονες παρουσιάσεις παλαιότερων τραγουδιών

Η λειτουργικότητα της παραδοσιακής μουσικής στις δυτικές κοινωνίες έχει μεταβληθεί σημαντικά καθώς εκλείπει το περιβάλλον και οι διαδικασίες δημιουργίας και καλλιέργειάς της. Μετά από μια περίοδο επανεκτίμησης της φύσης του παραδοσιακού πολιτισμού και αναθεώρησης της σημασίας της παραδοσιακής μουσικής, σήμερα σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης αυτή αντιμετωπίζεται, τουλάχιστον, με σεβασμό σε μια κατεύθυνση αναζήτησης δρόμων επαφής και γνωριμίας των νέων μελών με τον παραδοσιακό τους πολιτισμό. Στόχος της εισήγησης είναι η ανάπτυξη προβληματισμού σχετικά με την αξιοποίηση παλαιότερων τραγουδιών από την εκπαίδευση και η παροχή αντίστοιχων εφοδίων. Στην κατεύθυνση αυτή παρουσιάζονται σχετικές απόψεις καθώς και ένα Σχέδιο εισαγωγής παραδοσιακού τραγουδιού στην τάξη με ανάλογες δραστηριότητες. Γνώμονα για την σχεδίαση και εφαρμογή αυτής της εισαγωγής παραδοσιακού τραγουδιού αποτελεί η πεποίθηση ότι η παραδοσιακή μουσική για να υπάρξει στις σημερινές και μελλοντικές συνθήκες δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται ως παρελθούσα, αλλά, αντίθετα, είναι αναγκαίο να αλλάξει λειτουργικότητα και να ενταχθεί στην καθημερινή ζωή των παιδιών (σ.σ. 91-99).

Όλα τα παλαιότερα τεύχη διατίθενται από την Ε.Ε.Μ.Ε. Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε μαζί μας στα τηλ. 6939560404 και 2310858658 ή στην φόρμα επικοινωνίας