Κεντρικοί Ομιλητές

Professor Graham Welch holds the Institute of Education, University of London Established Chair of Music Education and is Head of the Institute's Department of Arts and Humanities. He is elected Chair of the internationally based Society for Education, Music and Psychology Research (SEMPRE) and a recent past Commissioner and Co-Chair of the Research Commission of the International Society for Music Education (ISME). He holds Visiting Professorships at the Universities of Sydney (Australia), Limerick (Eire), Helsinki (Finland) and Roehampton (UK) and has recently been appointed as a member of the UK's Arts and Humanities Research Council (AHRC) review college for music. He has acted as a special consultant to (i) the USA National Center for Voice and Speech (NCVS) in Denver, the Swedish Voice Research Centre in Stockholm and UK Government agencies on aspects of children's singing and vocal development; (ii) the British Council in the Ukraine and Ministry for Education and Youth in the United Arab Emirates on education and teacher development; and (iii) the National Research Foundation of South Africa and British Council in Argentina on the development of national research cultures in music. Publications number over two hundred and embrace musical development and music education, teacher education, the psychology of music, singing and voice science and music in special education and disability. Publications are primarily in English, but also in Spanish, Portuguese, Italian, Swedish and Chinese. He is on the Editorial Boards of the world's leading journals in music education, including IJME, JRME, RSME, BJME and MER. 


Η Λένια Σέργη είναι Ομότιμη Καθηγήτρια στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου. Σπούδασε μουσική στο Ελληνικό Ωδείο και στο Guildall School of Music and Drama του Λονδίνου, Παιδαγωγικά στο Bretton Hall College του Πανεπιστημίου του Leeds και Μουσικολογία στη Σορβόννη (Universite de Paris IV). Παρακολούθησε ειδικά σεμινάρια στο Orff Institute, στο Σάλτσμπουργκ. Είναι κάτοχος του τίτλου Master of Education του Boston University των ΗΠΑ και Διδάκτωρ σε θέματα Μουσικής Παιδαγωγικής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Δίδαξε στην Παιδαγωγική Ακαδημία, στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο της Κύπρου και στο Παιδαγωγικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Έχει γράψει τα βιβλία "Δημιουργική Μουσική Αγωγή για τα Παιδιά μας" (1982/1995), "Δραματική Έκφραση και Αγωγή του Παιδιού" (1987/1991), "Θέματα Μουσικής και Μουσικής Παιδαγωγικής" (1994), "Προσχολική Μουσική Αγωγή" (1995). Έχει δημοσιεύσει άρθρα και μελέτες με θέματα παιδαγωγικά και μουσικολογικά, ενώ συμμετείχε ή και διοργάνωσε εκπαιδευτικά και μουσικολογικά συνέδρια. Έχει γράψει μουσική κυρίως για θέατρο καθώς και για παιδιά.

Ο Θανάσης Δρίτσας γεννήθηκε στην Αθήνα το 1960. Σπούδασε ιατρική στο πανεπιστήμιο Αθηνών και ειδικεύθηκε στην καρδιολογία (1987-1994) στα πανεπιστημιακά νοσοκομεία Guy's & Hammersmith Hospital, RPMS, London, UK. Παράλληλα με τις ιατρικές του σπουδές μελέτησε ανώτερα θεωρητικά και σύνθεση με τους Κώστα Κυδωνιάτη και Γιάννη Ιωαννίδη και παρακολούθησε σεμινάρια σύνθεσης στην Royal Academy of Music, London, UK. Πολλές επιστημονικές του εργασίες έχουν δημοσιευθεί σε διεθνή περιοδικά υψηλού δείκτη αναφοράς (citation impact factor) στα αντικείμενα της υπερτροφικής μυοκαρδιοπάθειας, των καρδιακών αρρυθμιών, της αιμοδυναμικής της καρδιακής βηματοδότησης, της καρδιακής ανεπάρκειας, της φυσιολογίας της άσκησης και της καρδιακής αποκατάστασης (cardiac rehabilitation). Εχει αναγνωρισθεί διεθνώς ως πρωτοπόρος για την κλινική και ερευνητική του δραστηριότητα στη χρήση της μουσικής ως θεραπευτικού μέσου (music medicine) και αποτελεί διακεκριμένο μέλος της Ευρωπαικής Καρδιολογικής Εταιρείας (FESC), μέλος της Αμερικανικής Εταιρείας Μουσικοθεραπείας (ΑΜΤΑ) και της Διεθνούς Εταιρείας Μουσικής στην Ιατρική (ISMM). Παραγωγός της εκπομπής Μαγικός Αυλός του Τρίτου Προγράμματος της ΕΡΑ (1999-2001). Ως προσκεκλημένος ομιλητής έχει δώσει διαλέξεις και παράλληλα συναυλίες με έργα του ως συνθέτης σε πολλά επιστημονικά συνέδρια και αίθουσες συναυλιών στην Ελλάδα, την Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Εχουν κυκλοφορήσει σε δίσκους (CD) τα έργα του: Εικόνες-String Images (MUSICA VIVA 2002), Υδατογραφίες (PROTASIS MUSIC 2004), Δύο Μουσικά Παραμύθια (LYRA 2005), Μορφέας-Θεραπευτικό CD που χρησιμοποιεί εμβρυικούς ήχους για εισαγωγή ύπνου σε συνεργασία με τον αμερικανό αναισθησιολόγο Fred Schwartz (INFO HEALTH 2004), Θεραπευτικοί ήχοι απ' όλο τον κόσμο (εκδ. Ελευθεροτυπία /Ε-Ιατρικά 2004). Επίσης είναι συγγραφέας του βιβλίου Η Μουσική ως Φάρμακο (ΙΝFO HEALTH 2003) και είχε την εκδοτική επιμέλεια των βιβλίων Μουσικοκινητικά Δρώμενα ως Θεραπευτική Αγωγή (εκδ. Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών 2003) και η Τέχνη ως Μέσον Θεραπευτικής Αγωγής (εκδ. Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών 2004). Η μουσική του χρησιμοποιήθηκε από την χορογραφική ομάδα διεθνούς φήμης Gelabert-Azzopardi Companya de Danca στο Edinburgh International Art Festival 2004-Arthur's Feet σε μία παράσταση την οποία παρουσίασαν ως χορευτές άτομα με αναπηρίες. Εχει ιδρύσει και είναι Πρόεδρος της Ομάδας Εργασίας Ποιότητας Ζωής & Ψυχοκοινωνικής Καρδιολογίας της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας. Εργάζεται ως καρδιολόγος στο Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο από το 1995 και είναι υπεύθυνος του τμήματος Δοκιμασιών Κόπωσης, Εργοσπιρομετρίας, Φυσιολογίας της Ασκησης και Καρδιακής Αποκατάστασης.

Περιλήψεις κεντρικών ομιλιών

Graham F. Welch

Νευροψυχοβιολογικά χαρακτηριστικά της 
μουσικής συμπεριφοράς και ανάπτυξης

Στην εισήγηση πραγματοποιείται ανασκόπηση της πιο πρόσφατης έρευνας για να προταθεί ότι: (α) η δομή και η λειτουργία του εγκεφάλου στηρίζεται στο δικτυακό συγκερασμό έμφυτων υπολογιστικών μονάδων εξειδικευμένων στην επεξεργασία συγκεκριμένου τύπου ερεθισμάτων, (β) μία καίρια ιδιότητα του εγκεφάλου είναι η ευπλαστότητά του, δηλαδή, η ικανότητα που έχει να δημιουργεί καινούριες νευρωνικές συνδέσεις αποκρινόμενος στις εμπειρίες, (γ) υπάρχει λειτουργικός συγκερασμός των τριών βασικών συστημάτων του ανθρώπινου σώματος: του νευρικού, του ενδοκρινολογικού και του ανοσοποιητικού, τα οποία μπορούν όλα μαζί να θεωρηθούν ως ένας ανθρώπινος «σωματό-νου» και (δ) αν και υπάρχουν κάποιες ημισφαιρικές (αριστερό/δεξιό) προδιαθέσεις στη νευρωνική δραστηριότητα που υποστηρίζει τη μουσική αντίληψη, ωστόσο, η κοινή μουσική συμπεριφορά που εκτιμάται και υιοθετείται από κοινωνικές ομάδες είναι υπό κανονικές συνθήκες ευρέως κατανεμημένη στον εγκέφαλο. Συσχετίζεται το πώς αυτά τα ποικίλα στοιχεία συνδέονται για να δημιουργήσουν τη συμπεριφορά, την ανάπτυξη και τη μάθηση, τόσο εντός της μουσικής όσο και πέρα από αυτήν.

Θανάσης Δρίτσας

Η μουσική παρέμβαση ως συμπληρωματικό θεραπευτικό εργαλείο 
σε καρδιολογικούς ασθενείς

Πολλές πρόσφατες μελέτες έχουν αποδείξει ότι η ακρόαση προ-επιλεγμένης μουσικής μπορεί να μειώσει το stress, να αλλάξει το συναισθηματικό προφίλ και να βελτιώσει την αιμοδυναμική απάντηση μέσω των νευρο-ορμονικών αλληλεπιδράσεων εγκεφάλου-καρδιάς. Στόχος της παρούσας μελέτης που έγινε συστηματικά στο Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο ήταν να συσχετίσει ψυχομετρικές εκτιμήσεις της αντίληψης του stress και του συναισθήματος με αντικειμενικές αιμοδυναμικές και νευρο-ορμονικές μεταβολές κατά τη διάρκεια μουσικής ακρόασης. 
Μελετήθηκαν 50 ασθενείς στεφανιαίας εντατικής θεραπείας, 60 ασθενείς κατά τη διάρκεια δοκιμασίας κόπωσης (30 με ακρόαση και 30 ως ομάδα ελέγχου), 26 ασθενείς με διάγνωση νευροκαρδιογενούς συγκοπής (ΝΚΣ) κατά τη διάρκεια δοκιμασίας πρόκλησης συγκοπής (head-up tilting) και 24 ασθενείς κατά την πρώιμη μετεγχειρητική περίοδο (μέχρι την αποσωλήνωση) μετά από επέμβαση στεφανιαίας παράκαμψης. Όλοι οι ασθενείς εκτέθηκαν σε ακρόαση προεπιλεγμένης χαλαρωτικής μουσικής μέσω υψηλής ποιότητας ακουστικών. Η υποκειμενική εκτίμηση του stress και του συναισθηματικού προφίλ μετρήθηκε με κλίμακες οπτικής αναλογίας, μέσω σταθμισμένου ερωτηματολογίου State-Trait anxiety (STAI) και του Profile of Mood States (POMS). Σε όλους τους ασθενείς έγινε συνεχής καταμέτρηση αρτηριακής πίεσης, καρδιακής συχνότητας και ΗΚΓραφήματος πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την μουσική παρέμβαση. Σε ασθενείς με ΝΚΣ ελήφθησαν δείγματα αίματος πριν και κατά τη διάρκεια της δοκιμασίας πρόκλησης για προσδιορισμό επινεφρίνης, νορ-επινεφρίνης, προλακτίνης και κορτιζόλης. Στους μετεγχειρητικούς ασθενείς πέραν των συνεχών αιμοδυναμικών μετρήσεων έγινε προσδιορισμός και της δόσης οπιοειδών που χρησιμοποιήθηκαν ως παυσίπονα.
Το 94% των ασθενών εντατικής θεραπείας συμφώνησε ότι η ακρόαση μουσικής μπορεί να προσφέρει σημαντικό αίσθημα χαλάρωσης και η ψυχομετρική εκτίμηση έδειξε >50% μείωση του επιπέδου stress μέσα στο νοσοκομείο. Ένα αρνητικό για ισχαιμία ΗΚΓ-τεστ κόπωσης ήταν συχνότερο σε ασθενείς που άκουγαν μουσική κατά την άσκηση σε σχέση με την ομάδα ελέγχου (p<0.01). Σύμφωνα με το POMS η μουσική ακρόαση επέδρασε θετικά στο προφίλ έντασης-άγχους (p<0.001), κατάθλιψης-απόρριψης (p<0.05) και θυμού-επιθετικότητας (p<0.05). Μια σημαντική αρνητική συσχέτιση βρέθηκε μεταξύ state-anxiety score και διάρκειας της άσκησης στον τάπητα (r=-0.354, p<0.01). Σε ασθενείς με ΝΚΣ η μουσική ακρόαση απέτρεψε την νέα πρόκληση συγκοπής κατά την επανάληψη δοκιμασίας πρόκλησης (p<0.05 σε σχέση με ομάδα ελέγχου). Τα επίπεδα κορτιζόλης και προλακτίνης αυξήθηκαν σημαντικά μετά θετική δοκιμασία πρόκλησης συγκοπής ενώ η αρνητικοποίηση της θετικής δοκιμασίας μέσω μουσικής απέτρεψε την αύξηση των νευροορμονών αυτών. Η ακρόαση μουσικής κατά την πρώιμη μετεγχειριτική περίοδο έδειξε σημαντική ελάττωση της χρήσης του παυσίπονου Pethidine (1.5±10 vs 6.25±11 mg αντίστοιχα στην ομάδα ελέγχου).
Τα ευρήματα μας δείχνουν ότι η μουσική παρέμβαση μπορεί να μειώσει το stress και να τροποποιήσει ευνοϊκά το συναισθηματικό προφίλ κατά τη διάρκεια καρδιολογικών παρεμβάσεων. Αυτές οι υποκειμενικές μεταβολές συνδέονται με αντικειμενικά ευεργετικές μεταβολές σε αιμοδυναμικό και νευρο-ενδοκρινικό επίπεδο. Η μουσική ακρόαση πέραν των απευθείας επιδράσεων τύπου εγκέφαλος-μουσική επιδρά και ως ευχάριστη μέθοδος εκτροπής της συγκέντρωσης από το στρεσογόνο γεγονός της ιατρικής παρέμβασης.

Λένια Σέργη

Μουσική και Ανθρώπινη Υπόσταση

Η μουσική αποτελεί ένα αναπόσπαστο μέρος της συναισθηματικής, πνευματικής και κοινωνικής ζωής του ανθρώπου. Τις τελευταίες δεκαετίες παρατηρείται ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον και εκτενές πεδίο έρευνας για το ρόλο που διαδραματίζει η μουσική και κατά συνέπεια και η μουσική εκπαίδευση, στη διαμόρφωση της προσωπικότητας του ατόμου. Ερευνητές και μελετητές από διάφορους χώρους, όπως η φιλοσοφία, οι μουσικές επιστήμες (μουσικοπαιδαγωγική, μουσικολογία, εθνομουσικολογία), οι κοινωνικές επιστήμες (ψυχολογία, κοινωνιολογία), και ακόμη η νευρολογία και η βιολογία, φαίνεται να έχουν συνενώσει τις προσπάθειές τους, ώστε να διαγραφεί η διαχρονική σημαντικότητα της μουσικής στην ανθρώπινη υπόσταση.