ΘΕΜΑ: Μουσική Παιδεία: Από τους Αρχαίους Έλληνες Φιλοσόφους προς τις Παγκόσμιες Μουσικές Κοινότητες

Η σύλληψη κι ο καθορισμός του θέματος έγινε με κριτήριο την ανάδειξη της συμβολής των αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων στη θεώρηση για την αναγκαιότητα της μουσικής παιδείας, την εστίαση στο βαθμό επίδρασης του λόγου τους στα σύγχρονα μουσικοπαιδαγωγικά ρεύματα, τη συζήτηση του ρόλου της μουσικής εκπαίδευσης στην ανάπτυξη του ανθρώπου και στην εξέλιξη της ανθρωπότητας και τη διερεύνηση των σύγχρονων περιβαλλόντων μουσικής μάθησης, δημιουργίας και επικοινωνίας.

Ως Μουσική οι αρχαίοι Έλληνες εννοούσαν κάθε τέχνη που υπαγορευόταν από τις Μούσες. Η αρχαιοελληνική γλώσσα ήταν πλήρης ακόμη και από μετρική ουσία επομένως η Μουσική δεν αφορούσε αποκλειστικά στην τέχνη των ήχων αλλά παρέπεμπε σε ένα γενικότερο πνευματικό και αισθητικό φαινόμενο, σε μία βασική συνιστώσα της ανθρώπινης επικοινωνίας.

Με τον όρο Παιδεία σήμερα εννοούμε τη διαδικασία και το αποτέλεσμα της εκπαίδευσης, την εκπαίδευση που στοχεύει στη διαμόρφωση φωτισμένων πνευματικών ανθρώπων. Ωστόσο, Παιδεία είναι μία αρχαία ελληνική λέξη η οποία -κατά την περίοδο της κλασικής αρχαιότητας- περιέκλειε τη μόρφωση, την εκπαίδευση, τον πολιτισμό και τον ανθρωπισμό ως τα διακριτά χαρακτηριστικά των Ελλήνων και προέβαλλε την ιδέα της τελειότητας και της πνευματικής τους υπεροχής. 

Στην αρχαιοελληνική πραγματικότητα, οι έννοιες Παιδεία και Μουσική ήταν σχεδόν ταυτόσημες ή αλλιώς η Μουσική ήταν το όχημα της Παιδείας καθώς κάθε πνευματική και ψυχική καλλιέργεια θεωρούνταν ότι είχε θεϊκή προέλευση και ονομαζόταν Μουσική. Ο Πλάτωνας (Πολιτεία 376e) αναφέρει χαρακτηριστικά: «Τις ουν η παιδεία; η χαλεπόν ευρείν βελτίω της από του πολλού χρόνου ηυρημένης; έστιν δε που η μεν επί σώματι γυμναστική, η δ' επί ψυχή μουσική». Επιπροσθέτως, τόσο ο Πλάτωνας όσο και ο Αριστοτέλης δήλωναν απερίφραστα ότι η μουσική μπορεί να ασκήσει επιρροή στη διάπλαση της προσωπικότητας του νέου, καθώς είχε ηθικοπλαστικό χαρακτήρα.

Οι επισημάνσεις των προαναφερθέντων φιλοσόφων έχουν διαχρονική αξία. Η συμβολή της μουσικής στην ανάπτυξη του ανθρώπου και στην εξέλιξη των πολιτισμών είναι καταλυτική. Ωστόσο, σήμερα βιώνουμε χάρη στις νέες τεχνολογίες, μία ιδιαίτερη πραγματικότητα, αυτή της μουσικής υπέρ-πληροφόρησης, ενώ την ίδια στιγμή, κάποιοι επισημαίνουν ότι δεν έχουμε πλέον τα μέσα για να διαχειριστούμε το σημερινό μουσικό κυκεώνα. 

Εμείς, οι μουσικοπαιδαγωγοί, ως μεταλαμπαδευτές του μουσικού πολιτισμού στο πλαίσιο της διδασκαλίας-μάθησης, δεν χρειαζόμαστε μόνο πρακτικές οδηγίες και συνταγές, αλλά μία ευρύτερη οπτική αναφορικά με το φιλοσοφικό, το κοινωνικό, το επιστημονικό και το αισθητικό υπόβαθρο του έργου μας. Η Μουσική Παιδεία που υποστηρίζουμε πρέπει να υπηρετεί τον άνθρωπο και να προσπαθεί αέναα να τον ανεβάσει σε άλλες σφαίρες θεώρησης.

ΑΞΟΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ

Μουσική Παιδεία: ο Ρόλος της Μουσικής στην Πορεία της Ανθρωπότητας

Μουσικά Περιβάλλοντα και Μουσική Διδασκαλία-Μάθηση 

Δόμηση και Αποδόμηση των Φιλοσοφιών για τη Μουσική Εκπαίδευση 

Ορόσημα στην Ιστορία της Μουσικής Εκπαίδευσης

Το Μέλλον της Μουσικής Εκπαίδευσης: Νέα εποχή, Νέες προοπτικές 

Συγκριτική Μουσική Εκπαίδευση: Μεθοδολογικές Προσεγγίσεις και Πρακτικές Εφαρμογές

Μουσικός Γραμματισμός και Μουσική Παιδαγωγική

Μουσική Ψυχολογία: η Φύση της Μουσικής Εμπειρίας