Τεύχος 27-28 (2017-2018)

Εισαγωγικό σημείωμα

Βασιλική Ψύρρα, Διαπολιτισμική εκπαίδευση μέσω φωνητικού αυτοσχεδιασμού (σσ. 7-18)

Η μουσική, εκτός από βασικό χαρακτηριστικό πολιτιστικής παιδείας, αποτελεί και δημιουργικό τρόπος απόκτησης γνώσεων και δεξιοτήτων μέσα από ένα ευρύ φάσμα μεθοδολογικών προσεγγίσεων. Για αυτόν ακριβώς τον λόγο η σημασία της και ο ρόλος της στη διαπολιτισμική εκπαίδευση είναι απαραίτητη και σημαντική. Σε μια πολυπολιτισμική κοινωνία με διαφορετικές κουλτούρες, γλώσσες και πολιτισμούς, οφείλουμε να βρίσκουμε τρόπους να υποστηρίζουμε τη σχέση μεταξύ τους, αλλά και την αλληλεπίδρασή τους, έτσι ώστε να υποστηριχθεί η καλλιτεχνική ετερογένεια και ποικιλομορφία και να δοθεί σε κάθε παιδί η ευκαιρία να εκφραστεί. Στο παρόν άρθρο παρουσιάζονται παραδείγματα εκπαιδευτικού υλικού με βάση τον φωνητικό αυτοσχεδιασμό που εστιάζουν στην απόκτηση και ενσωμάτωση του στοιχείου της γλώσσας στο μάθημα της μουσικής. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με α) πειραματισμούς και αυτοσχεδιασμούς της φωνής και την γλώσσας, β) διαφορετικές μουσικές σημειογραφίες, γ) ένταξη της γλώσσας προέλευσης στο μάθημα της μουσικής, δ) μουσικά-πολιτισμικά χαρακτηριστικά της χώρα προέλευσης (ρυθμός, κλίμακες, μουσικές σημειογραφίες, κλπ.). Μεταξύ άλλων, στόχος μιας τέτοιας προσέγγισης είναι η ενίσχυση της κριτικής σκέψης των παιδιών, η προώθηση της πολιτιστικής συμμετοχής και ένταξης κάθε παιδιού, καθώς επίσης και η δημιουργική χρήση της φωνής και της γλώσσας στην ανάπτυξη τους.

Μαρία Χατζηλάμπρου, Σχέδια μαθήματος μουσικής για τη διδασκαλία του Κανόνα στην Α' γυμνασίου σύμφωνα με την Αισθητική Θεωρία και σύμφωνα με την Πραξιακή Φιλοσοφία της Μουσικής Εκπαίδευσης (σσ. 19-28)

Οι φιλοσοφικές αναζητήσεις στον τομέα της μουσικής εκπαίδευσης τα τελευταία 50 χρόνια, οδήγησαν στη θεμελίωση και κυριαρχία δύο βασικών προσεγγίσεων αυτής: της Αισθητικής και της Πραξιακής. Στο παρόν άρθρο, θα παρουσιαστούν δύο ενδεικτικά σχέδια μαθήματος για τη διδασκαλία του μουσικού Κανόνα στην Α' γυμνασίου σύμφωνα με το φιλοσοφικό πλαίσιο και τις κατευθυντήριες γραμμές της κάθε μίας φιλοσοφικής προσέγγισης από τις παραπάνω, καταδεικνύοντας πρακτικά την επίδραση που ασκεί η εκάστοτε φιλοσοφία της Μουσικής Εκπαίδευσης στον σχεδιασμό ενός σχολικού μαθήματος μουσικής. Η παρούσα εργασία δημιουργήθηκε στο πλαίσιο του μαθήματος Φιλοσοφικά και Κοινωνιολογικά Ζητήματα της Μουσικής Εκπαίδευσης του ΠΜΣ Επιστήμες Αγωγής-Μουσική Παιδαγωγική του Πανεπιστημίου Λευκωσίας.

Βασιλική Αϊντζή, Σχέδιο μαθήματος μουσικής με θέμα: «Νους υγιής εν σώματι υγιεί» Προαγωγή της σωματικής, συναισθηματικής και κοινωνικής υγείας μέσα από τη Μουσική (σσ. 29-42)

Ο σχολικός εκφοβισμός είναι ένα φαινόμενο που παρουσιάζει έξαρση τις τελευταίες δεκαετίες, επιφέροντας καταστροφικές συνέπειες σε αυτούς που τον βιώνουν (τόσο σε σωματικό, όσο και σε ψυχολογικό επίπεδο). Μέσα από τις συγκεκριμένες διδασκαλίες γίνεται μια προσπάθεια εκτός από την εισήγηση των επιδιωκόμενων μουσικών δεξιοτήτων να ενισχυθούν η αυτοεκτίμηση, η ενσυναίσθηση, η κοινωνικοποίηση και η συνεργατικότητα των μαθητών, δεξιότητες «κλειδιά» για την αντιμετώπιση του φαινομένου. Μάλιστα, το συγκεκριμένο αντικείμενο προσφέρεται για διαθεματική διδασκαλία με τα περισσότερα διδακτικά αντικείμενα του Δημοτικού Σχολείου.

Μαρία Ντούρου, Το «Μοτέτο των Περσικών Πολέμων»: μια διαφορετική πρόταση διδασκαλίας και εμπέδωσης του μαθήματος της ιστορίας για μικρούς και μεγάλους μαθητές (σσ. 43-60)

Το «Μοτέτο των Περσικών Πολέμων»: μια διαφορετική πρόταση διδασκαλίας και εμπέδωσης του μαθήματος της ιστορίας για μικρούς και μεγάλους μαθητές Μαρία Ντούρου Το «Μοτέτο των Περσικών Πολέμων» είναι μία διαθεματική μουσικοπαιδαγωγική δραστηριότητα, η οποία δημιουργήθηκε με την προσδοκία η χορωδιακή πράξη και γενικά το ομαδικό τραγούδι να ενταχτούν στην εκπαιδευτική διαδικασία και να διευκολύνουν τους μαθητές να εμπεδώσουν και να επαναπροσεγγίσουν γνωστικά αντικείμενα, τα οποία τους δυσκολεύουν ή δεν τους κινούν το ενδιαφέρον. Είναι αποδεκτό ότι η απομνημόνευση των ιστορικών γεγονότων είναι κουραστική και συνάμα αναποτελεσματική αφού κατά κανόνα μετά από λίγο χρονικό διάστημα η πλειοψηφία των μαθητών δεν θυμάται ούτε καν τα κύρια σημεία της ύλης του εκάστοτε μαθήματος. Όταν όμως τα ιστορικά γεγονότα μελοποιούνται και αποκτούν ρυθμό και ρίμα γίνονται εύκολα κτήμα των μαθητών. Έτσι, μετά το τέλος της διδακτικής ώρας βγαίνουν συχνά από την τάξη σιγοτραγουδώντας ασυναίσθητα τα κατορθώματα του Λεωνίδα κατά τη μάχη των Θερμοπυλών, την παροιμιώδη νίκη των Αθηναίων στο Μαραθώνα, την οριστική αποχώρηση των Περσών μετά την ήττα τους στις Πλαταιές και άλλα, ας μας επιτραπεί ο όρος, «στιγμιότυπα» από τους Περσικούς Πολέμους. Το εν λόγω κεφάλαιο της ιστορίας διδάσκεται στη Δ΄ Δημοτικού και στην Α΄ Γυμνασίου. Ο μουσικοπαιδαγωγός μπορεί να διδάξει το Μοτέτο και στην πρωτοβάθμια και στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση χρησιμοποιώντας κάθε φορά κατά βούληση όλα ή κάποια από τα εξελικτικά στάδια που δομούν τη δραστηριότητα σύμφωνα πάντα με τις ανάγκες, τις ιδιαιτερότητες και τις ικανότητες του τμήματος. Για αυτό η διάρκεια διεξαγωγής της διδασκαλίας του Μοτέτου ποικίλει. Η σύνθεση του Μοτέτου έχει γίνει με τέτοιο τρόπο έτσι ώστε να μπορούν να συμμετάσχουν όλοι ανεξαιρέτως οι μαθητές ακόμα και αυτοί που αντιμετωπίζουν ζητήματα παραφωνίας. Παράλληλα, το «Μοτέτο των Περσικών Πολέμων» μπορεί να είναι και ένα τραγούδι που θα ερμηνευτεί από τη χορωδία του σχολείου ή από οποιαδήποτε χορωδία (παίδων ή εφήβων) είτε ως άσκηση κατάλληλη για την επίτευξη της ανεξαρτησίας και ταυτόχρονα της συνύπαρξης των φωνών, είτε ως τραγούδι ενταγμένο στο πρόγραμμα μίας συναυλίας, είτε ως πολύτεχνο δρώμενο.

8ο Συνέδριο της Ελληνικής Ένωσης για τη Μουσική Εκπαίδευση: Μουσική Εκπαίδευση και Κοινωνία: νέες προκλήσεις, νέοι προσανατολισμοί (Θεσσαλονίκη, 23-25 Νοεμβρίου 2018) (σσ. 61-62)

Εκδόσεις Ε.Ε.Μ.Ε. (σσ. 63-64)

Το παρόν τεύχος διανεμήθηκε ΔΩΡΕΑΝ σε όλα τα μέλη της Ε.Ε.Μ.Ε. που ήταν οικονομικά τακτοποιημένα για το 2017 ή/και για το 2018. Εάν ήσασταν οικονομικά τακτοποιημένο μέλος το 2017 ή/και το 2018 και δεν λάβατε το τεύχος, ή εάν επιθυμείτε να το αγοράσετε (τιμή: 10 ευρώ), παρακαλούμε επικοινωνήστε με τη γραμματεία της Ε.Ε.Μ.Ε. στο email: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε..