Τεύχος 26 - 2016

Σημείωμα σύνταξης

Παναγιώτα Παπαγεωργίου, Ενεργητική μουσική μάθηση μέσα από εμπειρίες με τις Μουσικές του Κόσμου -“Canoe Song”: Ένα παραδοσιακό τραγούδι από τον Καναδά (σσ. 7-19)

Οι Μουσικές του Κόσμου με την πρωτοτυπία και τη διαφορετικότητά τους αποτελούν ένα μουσικό υλικό που προκαλεί το ενδιαφέρον των μαθητών και αυξάνει τη συμμετοχή τους στο μάθημα. Μέσα από τις μουσικές αυτές οι μαθητές μπορούν να διδαχθούν σημαντικές μουσικές έννοιες, ενώ παράλληλα συνειδητοποιούν την πολυπολιτισμικότητα του κόσμου αλλά και της ίδιας της μουσικής. Στο παρόν σχέδιο μαθήματος οι μαθητές μαθαίνουν ένα παραδοσιακό τραγούδι του Καναδά, συμμετέχουν ενεργά στις μουσικές διαδικασίες μέσα από το τραγούδι, την κίνηση, το παίξιμο μουσικών οργάνων και τη δημιουργία, συναντούν με βιωματικό τρόπο τις μουσικές έννοιες της συγκοπής, του ostinato και του κανόνα, αλλά και ψυχαγωγούνται.

Γεωργία Μαρία Τσερπέ, Διδακτικές προτάσεις ομάδας εκπαιδευτικών δευτεροβάθμιας για το μάθημα της μουσικής στην Α΄ Γυμνασίου γενικού σχολείου (σσ. 20-25) 

Θέμα της εισήγησης αυτής είναι ο σκοπός, οι στόχοι, η μεθοδολογία και το θεωρητικό υπόβαθρο των διδακτικών προτάσεων για το μάθημα της μουσικής στην Α΄ τάξη γενικού γυμνασίου που εκπονήθηκαν από τις καθηγήτριες Μαρία Πατιώ και Σοφία Ταρσένη. Οι προτάσεις αυτές σχεδιάστηκαν στο πλαίσιο μιας ομάδας δεκαέξι εκπαιδευτικών της δευτεροβάθμιας η οποία εργάστηκε με σκοπό τη διατύπωση προτάσεων για την αναβάθμιση της διδακτικής πράξης, την ποιοτικότερη διδασκαλία του μαθήματος της μουσικής και την αναφορά όλων των εκπαιδευτικών σε μία κοινή βάση. Με τα φύλλα εργασίας και με τα ακουστικά παραδείγματα τα οποία προέρχονται από το ευρύ πεδίο της έντεχνης και δημοφιλούς μουσικής, οι μαθητές λαμβάνουν μέρος ενεργά στη διαδικασία της μάθησης, εκφράζουν τις απόψεις τους και αναπτύσσουν αισθητική κρίση. Στο τέλος της Α΄ γυμνασίου ο μαθητής θα έχει γνωρίσει βασικά στοιχεία της μουσικής δομής, θα έχει γνωρίσει τη διαθεματική φύση της μουσικής και θα έχει ακόμη εξοικειωθεί με την περιγραφή μουσική.

Μαρία Πατιώ, H διμερής μορφή στη μουσική (σσ. 26-27)

Το σχέδιο μαθήματος παρουσιάζει μια πρόταση για τη διδασκαλία της διμερούς μορφής και απευθύνεται στους/στις μαθητές/τριες της Α΄ Γυμνασίου. Εντάσσεται στο πλαίσιο της διδασκαλίας της ενότητας με τίτλο «Α-Β στη σειρά» και ανταποκρίνεται στο ζητούμενο οι μαθητές/τριες να εξοικειωθούν με τη διμερή μορφή μέσα από το τραγούδι «Δέκα παλικάρια» του Μάνου Λοΐζου.

Μαρία Πατιώ, Μικτά μέτρα (σσ. 28-29) 

Το διαθεματικό αυτό σχέδιο μαθήματος εμπλέκει τα μαθήματα της Μουσικής και της Φυσικής Αγωγής και απευθύνεται στους/στις μαθητές/τριες της Α΄ Γυμνασίου. Εντάσσεται στο πλαίσιο της διδασκαλίας της ενότητας με τίτλο «Χορεύω με τη μουσική-χορεύω ελληνικά» και ανταποκρίνεται στο ζητούμενο οι μαθητές/τριες να έρθουν σε δημιουργική επαφή με τα μικτά μέτρα, καθώς και να συνδέσουν τη μουσική με τον χορό.

Μαρία Πατιώ, Μουσική και ευρωπαϊκός χορός: βαλς. Διαθεματικό σχέδιο μαθήματος (σσ. 30-32)

Το διαθεματικό αυτό σχέδιο μαθήματος εμπλέκει τα μαθήματα της Μουσικής, των Εικαστικών και της Φυσικής Αγωγής και απευθύνεται στους/στις μαθητές/τριες της Α΄ Γυμνασίου. Εντάσσεται στο πλαίσιο της διδασκαλίας της ενότητας με τίτλο «Χορεύω ευρωπαϊκά-βαλς» και ανταποκρίνεται στο ζητούμενο οι μαθητές/τριες να έρθουν σε δημιουργική επαφή με το βαλς, να συνδέσουν τη μουσική με τον χορό, να γνωρίσουν τα χαρακτηριστικά της εποχής του 19ου αιώνα, να εξοικειωθούν με τα ήθη και τις συνήθειες της εποχής (εθιμοτυπία, ενδυμασία, χοροί κλπ.), να κατανοήσουν τη διαχρονικότητα του βαλς, να αναγνωρίζουν ακουστικά και οπτικά το τριμερές μέτρο, να μάθουν τα βήματα του βαλς.

Σοφία Ταρσένη, Ανεβαίνοντας 7 Μεγάλα και μικρά σκαλιά (σσ. 33-42)

Η παρουσίαση αυτή περιλαμ βάνει μία διδακτική πρόταση για τη διδασκαλία της Ντο μείζονoς κλίμακας στους μαθητές της Α΄ γυμνασίου. Μέσα από τις δραστηριότητες οι μαθητές καλούνται να εξοικειωθούν με τις έννοιες του «Τόνου» και του «Ημιτονίου»  ως «Μεγάλα και μικρά σκαλιά» στη Ντο μείζονα κλίμακα ενώ δίνεται έμφαση στη σωστή απόδοση του τέμπο (tempo), καθώς οι μαθητές αποδίδουν γνωστά μουσικά παραδείγματα σε διαφορετικά tempi.  Γίνεται αναφορά σε συνθέτες, έργα των οποίων οι μαθητές γνωρίζουν μέσα από ακροάσεις και δραστηριότητες. Παράλληλα, επιδιώκοντας μία ευρύτερη καλλιέργεια του μουσικού αισθητηρίου των μαθητών γίνεται αναφορά στις κλίμακες διαφορετικών μουσικών πολιτισμών, οι οποίες καθορίζουν το ύφος του μουσικού τους φολκλόρ. Οι μαθητές θα γνωρίσουν ακόμη μέσα από επιλεγμένες δραστηριότητες το μιούζικαλ ως είδος μουσικής σύνθεσης, την έννοια του τέμπο και τους συνθέτες Κ. Σαιν-Σανς και Ζ. Όφενμπαχ.  Άξονας υπήρξε το Βιβλίο Μουσικής της Α΄ Γυμνασίου και συγκεκριμένα η Β΄ Ενότητα «Υφαίνω Μουσική, Ανεβαίνω τη σκάλα» (σσ. 46-50).

Αγαθή Πάνκου, Μια βόλτα στη μουσική μέσα από την καθημερινότητα μας: Δημιουργώντας αυτοσχέδια μουσικά όργανα από ανακυκλώσιμα υλικά της καθημερινότητας μας (σσ. 43-58)

Ως εκπαιδευτικοί μέσα από τον προβληματισμό για το πώς μπορούμε να βελτιώσουμε τη μάθηση, ποιες πρακτικές χρειάζεται ν΄ αλλάξουμε ως σύλλογος διδασκόντων για ν΄ αλλάξει η κουλτούρα μάθησης στο σχολείο και να γίνουν ίσως πιο ευχάριστα κάποια μαθήματα, θεωρήσαμε πως η συστηματική προσπάθεια και η συνεργασία εκπαιδευτικών-μαθητών σε ένα διαθεματικό πλαίσιο μάθησης προσθέτοντας και τη βιωματική εμπειρία των μαθητών (Καπετανίδου, 2006) ήταν η καλύτερη απάντηση. Στην παρούσα εργασία έγινε μια προσέγγιση οργάνωσης επιστημονικού θεωρητικού υπόβαθρου για τα αυτοσχέδια μουσικά όργανα ώστε να κατασκευαστούν από ομάδα μαθητών του Μουσικού Σχολείου Δράμας, να παρουσιαστούν σε αίθουσα-μουσείο του Σχολείου αλλά και να χρησιμοποιηθούν σε μια ορχήστρα. Μπορούν τα ποτήρια, τα κουτάλια και οι κουβάδες του σπιτιού μας να μπουν στο Μουσικό Σχολείο Δράμας και να δημιουργήσουν μουσική; Δεν είναι μια ερώτηση εντυπωσιασμού! Η απάντηση που δόθηκε, σχετίζεται με την αξιοποίηση των σύγχρονων αντιλήψεων για την έννοια της «άτυπης μουσικής εκπαίδευσης» σε τυπικά περιβάλλοντα και της μουσειοπαιδαγωγικής.

Το παρόν τεύχος διανεμήθηκε ΔΩΡΕΑΝ σε όλα τα μέλη της Ε.Ε.Μ.Ε. που ήταν οικονομικά τακτοποιημένα για το 2016. Εάν ήσασταν οικονομικά τακτοποιημένο μέλος το 2016 και δεν λάβατε το τεύχος, ή εάν επιθυμείτε να το αγοράσετε (τιμή: 10 ευρώ), παρακαλούμε επικοινωνήστε με τη γραμματεία της Ε.Ε.Μ.Ε. στο email: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε..